دکتر محمد اکرم عثمان

دکتر محمد اکرم عثمان

نویسنده، داستان‌نویس، محقق، نمایشنامه‌نویس و شخصیت فرهنگی برجسته افغانستان

اکرم عثمان در سال ۱۳۱۷ هجری شمسی در شهر هرات متولد شد. او از همان کودکی با ادبیات و فرهنگ غنی افغانستان آشنا شد و در خانواده‌ای اهل ادب پرورش یافت. تحصیلات ابتدایی و متوسطه خود را در کابل به پایان رساند و سپس برای تحصیلات عالی وارد دانشگاه کابل شد.

وی مدرک کارشناسی خود را در رشته حقوق و علوم سیاسی از دانشگاه کابل دریافت کرد. سپس برای ادامه تحصیل به خارج از کشور رفت و در رشته روابط بین‌الملل در مقطع فوق لیسانس و دکترا تخصص یافت. در کنار تحصیلات آکادمیک، علاقه فراوانی به ادبیات، تاریخ، فرهنگ، و هنرهای نمایشی داشت و این علاقه‌مندی مسیر فعالیت‌های هنری و فرهنگی‌اش را شکل داد.

اکرم عثمان در دوران جوانی به نگارش داستان‌های کوتاه پرداخت. او از نخستین کسانی بود که سبک رئالیسم اجتماعی را به‌گونه‌ای تأثیرگذار وارد ادبیات معاصر افغانستان کرد. داستان‌های او اغلب بازتاب‌دهنده زندگی مردم، رنج‌های اجتماعی، فقر، مهاجرت، سنت و تغییرات فرهنگی جامعه افغان هستند. زبان نگارش وی ساده، صمیمی و پر از تصاویر زنده از زندگی روزمره مردم است.

او همچنین در زمینه نگارش نمایشنامه، فیلمنامه، تحلیل‌های اجتماعی و مقالات تاریخی فعالیت‌های برجسته‌ای داشت. آثارش نه تنها در داخل افغانستان، بلکه در محافل ادبی فارسی‌زبانان جهان نیز با استقبال روبرو شد. اکرم عثمان در بسیاری از آثارش دغدغه‌های اجتماعی مردم افغانستان، جنگ، مهاجرت و هویت فرهنگی را به‌گونه‌ای عمیق و انسانی به تصویر می‌کشد.

یکی از مهم‌ترین خدمات فرهنگی اکرم عثمان، تولید داستان‌های صوتی در رادیو افغانستان بود. مجموعه‌های داستانی رادیویی او از دهه ۵۰ خورشیدی به بعد، در میان نسل‌های مختلف افغان‌ها محبوبیت فراوان یافت. صدای گرم او در روایت داستان‌های مردمی و اجتماعی، نسل‌های زیادی را با ادبیات بومی و اخلاقی آشنا ساخت.

در سال‌های پس از جنگ، اکرم عثمان به سوئد مهاجرت کرد و در شهر استکهلم اقامت گزید. در آنجا نیز به نوشتن، سخنرانی و فعالیت فرهنگی ادامه داد و نقش مهمی در معرفی ادبیات افغانستان به مخاطبان جهانی ایفا کرد.

وی در سال ۱۳۹۴ هجری شمسی در سن ۷۷ سالگی در سوئد درگذشت. فقدان او ضایعه‌ای بزرگ برای فرهنگ و ادبیات افغانستان بود. با این حال، آثار و یادگارهای فرهنگی وی همچنان در میان مردم و نسل جوان زنده مانده است.

برترین آثار اکرم عثمان:
مرد کوهستان

ما و دنیای غرب

کوچ

پل

ما و فرهنگ

حکایت‌های شب رادیو افغانستان

جامعه افغانی و روابط سنتی

غربت و ریشه‌ها

Books By دکتر محمد اکرم عثمان